Hoe laag kan de rente gaan?

Dit roept de vraag op; is er dan wel een minimumniveau van de rente en zo ja, welk niveau is dat dan?

Voor de modellering van de rente is het vaak nodig om een evenwichtsrente te veronderstellen. Het toepassen van een evenwichtsniveau zorgt voor een (impliciete) begrenzing van de mogelijke renteniveaus en voorkomt daarmee dat de rente naar (veronderstelde) onrealistische niveaus toegroeit. In dit artikel kijk ik niet naar dit evenwichtsniveau, maar naar eventuele begrenzing van de minimale rente, omdat juist het minimale niveau voor risicobeheersing van belang is. Ik doe dit door de minimaal mogelijke rente vanuit verschillende perspectieven te bekijken.

Kluis met een beveiliger

Het eerste wat vaak gezegd wordt is dat beleggers, als de rente sterk negatief is, op een gegeven moment hun geld fysiek gaan opslaan. Door bankbiljetten in een kluis te stoppen hoeft geen rente betaald te worden. Uiteraard moet wel voor beveiliging betaald worden, dus een negatieve rente is nog steeds mogelijk, echter volgens deze theorie niet onbeperkt. Hoewel dit voor kleine beleggers (particulieren) een optie kan zijn, lijkt het niet reëel voor institutionele beleggers. Naast het concentratierisico dat dit oplevert voor de beleggers is er ook simpelweg niet voldoende fysieke kas in omloop om dit te kunnen(1).

Bovendien zal dit waarschijnlijk niet op grote schaal toegestaan worden door toezichthouders, onder andere om systematische risico’s te beperken. Zodoende zal dit niet direct een begrenzing stellen op de minimum marktbrede rente.

Tegelijkertijd is het wel een reële optie voor particulieren om het geld fysiek te stallen. Zodoende biedt dit voor banken wel degelijk een begrenzing voor de minimale rente op hun rekeningen voor particulieren. Om de winstmarges voor banken intact te laten – essentieel om andere systematische risico’s te voorkomen – kan daarom de reguliere rente niet oneindig dalen. Hoewel het lastig is dit precies te kwantificeren lijkt een korte rente lager dan -1,0% onwaarschijnlijk.

Lees het hele artikel verder onder Download.