Tegenwoordig, of je nu in het café zit of door je WhatsApp-groepen bladert, verleggen de gesprekken al snel hun focus. Steeds vaker gaan discussies over thema’s als: waarom niet-rokers zouden moeten bijdragen aan de zorgkosten van rokers, hoe de energiecrisis de Groningse gasvelden opnieuw in de schijnwerpers zet, en over de uitgesproken gevoelens van oneerlijkheid rond belastingen of – voor sommigen - een als oneerlijke ervaren handelsbalans.
Wat is er gebeurd met het principe dat ons als actuarissen is bijgebracht? Dat eenvoudige idee dat, als iedereen een beetje bijdraagt, niemand de volledige last hoeft te dragen? Steeds vaker lijkt het erop dat men alleen nog bezig is met de eigen portemonnee en handelsbalans.
Het lijkt erop dat het oude ideaal van ‘samen staan we sterk’ steeds meer naar de achtergrond verdwijnt.
Dit sterke eigenbelang beperkt zich niet tot ons nationale verzekeringslandschap. Ook op geopolitiek niveau zien we dat landen zich steeds meer richten op hun eigen imago en handelsbalans, in plaats van op samenwerking. Neem bijvoorbeeld de plotseling ingevoerde importheffingen door de VS: een snelle zet om nationale populariteit te winnen, maar zonder oog voor de lange termijn. Het resultaat? Stijgende prijzen, afname van productkwaliteit en een wereld die elkaar met groeiend wantrouwen bekijkt. Het lijkt erop dat het oude ideaal van ‘samen staan we sterk’ steeds meer naar de achtergrond verdwijnt.
Ondertussen is de EU druk in de weer met het begrip “strategische autonomie”. Dat klinkt indrukwekkend, maar in essentie betekent het: minder afhankelijkheid van externe invloeden. Nederland doet vrolijk mee met het realiseren van windenergieprojecten, het aanvullen van gasvoorraden en zelfs het hamsteren van paracetamol naast het aanbevolen noodpakket. Maar terwijl de grote spelers hun strategische plannen uitrollen, blijft één groep achter: de gewone burger. Zij worden onvermijdelijk geconfronteerd met stijgende premies, het wegvallen van essentiële dekkingen – denk aan uitsluitingen vanwege sabotage door buitenlandse mogendheden – en pensioenen die steeds minder waard worden. Dit alles doordat het gevoel van collectieve kracht geleidelijk verdwijnt.
Misschien is het tijd voor een nieuw type specialist binnen ons vakgebied: de geopolitieke volatiliteitsactuaris. Zie deze persoon als de moderne weerman met een verrekijker, die vanaf de horizon waarschuwt: “Pas op, er dreigt gevaar – de premies gaan omhoog!” Of beter, een actuaris in de rol van strateeg. Want wanneer modellen de risico’s niet meer kunnen bijbenen, is uiteindelijk de beste verhalenverteller de echte winnaar.
Solidariteit, ooit zo vanzelfsprekend, is nu een kostbare luxe. In een wereld waarin geopolitieke risico’s blijven toenemen, is het belangrijk om stil te staan bij de vraag: wie staat er straks voor je klaar als de storm écht losbarst? Het voelt soms alsof we allemaal een beetje voetbal-fan zijn – altijd in afwachting van die onverwachte wending, wetende dat de onzekerheid op de loer ligt; elke week weer.
Deze blog is geschreven op persoonlijke titel.
